HÜSEYİN ZEKAİ PAŞA - MEYVELİ NATÜRMORT

HÜSEYİN ZEKAİ PAŞA

1860-1919

Meyveli Natürmort

Eski Türkçe ve Fransızca imzalı

h. 1326 (1910) ve latin harfleriyle 1910 tarihli Tuval üzerine yağlıboya

86 x 136 cm

Fiyat istek üzerine verilir.

 

 

 

MEYVELİ NATÜRMORT

 

Natürmort resmi zenginlik, bolluk ve bereket kavramlarıyla özdeş olarak

17. Yüzyılda ortaya çıktı. Hollanda’nın, ekonomik anlamda altın çağı olan

17.  yüzyıl,  natürmort  sanatı  için  de  “tam  bağımsızlık  dönemi  oldu.  Kara ve  deniz  ticaretindeki  gelişmelerden,  hem  konu  hem  de  talep  anlamında yararlanan natürmortun öğeleri, ithal edilen egzotik ürünler ve zenginleşen burjuvanın parıltılı eşyalarıyla orantılı olarak zenginleşti; özellikle bereketli sofraları  konu  aldı.  Natürmorta  yönelen  Hollandalı  ressamlar,  dönemin eleştirmenlerinin  olumsuz  tavırlarına  karşın,  zenginliklerini  duvarlarında da görmek isteyen burjuva sınıfı tarafından desteklendi. 17. yüzyılın önemli natürmort ustalarından Willem Kalf, “ışığın renkli bir camda nasıl yansıyıp kırıldığını, renklerle dokuların arasındaki kontrast ve uyumlar’ inceledi; Jan Vanmeer van Delft ise, tuvale elinizi uzatsanız dokunabilecek gibi algıladığınız eşyalarla günlük burjuva yaşamını işledi. Genellikle tarihsel konularla ilgilenen Rembrandt gibi sanatçılar bile, zaman zaman bu türde eserler üretti.

 

Natürmort resminin Hollandalı ustaları olan Ambrosius Bosschaert. Willem Van AeIst, Jan Davidsz de Heem, Jan Huysum, Peter Boel, Maria Van Gosterwijck, Abraham Mignon, Jan Weenix, Hans Boujan, Davidsz de Hemm, Jan Van Der Hayden, Simon Verelst Hubert Van Revesteyn, Adriaen Coorte, Jan Jansz Van Der Velde., Rachele Ruysch, Willem Kalf, Abraham Van Beyren, Gerrit Willemz Heda, Frans Snyders’ın yapıtları bu akıma yönelen bütün ressamların ilgi alanı içine girdi. Türk resminde 19. Yüzyılın sonlarında başlayan sanat hareketi, Avrupa sanatının akımlarına duyarlı gelişimler gösterirken, Natürmort resimleri de bu anlam bütünlüğü içinde yer almaya başladı. Osmanlı Sarayı ve doğrudan sultanın istemi ile başlayan ve gelişen sanat hareketleri saray çevresinde yayılmaya başladığı için, natürmortlar da bu çevrenin varsıl yaşamının bolluk ve bereket simgesi olarak ortaya çıktı. Natürmort resmi. 18. ve 19. yüzyılda Fransa ve Ingiltere’ye, Watteau, Chardin. Greuze, Morland ve Wilkie gibi sanatçıların aracılığıyla yayıldı. Daha sonra bu anlayış yeni akımlar içinde de yaygınlaştı Örneklersek, Manet, Claude Monet, Auguste Renoir gibi Fransız Empresyonistleri de sıklıkla resimlerinde bu tarzın elemanlarını kullandılar. Doğal olarak Avrupalı ressamlar gibi Türk ressamları da natürmort resimleri için öncelikle Hollandalı ressamları izlediler. Ancak Hüseyin Zekai Paşa’nın natürmortu, İzlenimci ressamların paletiyle örtüşen değerler de taşımaktadır.

 

Oluşturduğu  kompozisyonlarda  Osmanlılar  için  özel  yapılmış  porselenler kullanan Hüseyin Zekai Paşa, bu natürmortunda Eser-i İstanbul kapaklı vazo. kristal su sürahisi ve bardağı, Famille-verte vazo, Viyana şekerlik, Uzakdoğu porselen  tabak,  gümüş  sini  ve  ayaklı  meyvelikle  usta  bir  kompozisyon oluşturuyor. Kuşkusuz, farklı formlar ve süslemeleriyle birbirinden ayrılan porselen vazolardan mekâna dağılan çiçekler, değişik biçimlerdeki kaplar, aralarına dağılmış meyvelerle Hollanda natürmort resim geleneğinin izlerini de taşır. Bir başka yönden ise Empresyonist ressamlar arasında yayılan natürmort resimlerle de özdeş nitelikler gösterir. Frederic Bazille’nin Flowers”, Camille Pissarro`nun “Chrysanthemums In A Chinese Vase ve Auguste Renoir’ın ‘’Mixed Flowers In An Earthenware Pot” adlı yapıtlarıyla karşılaştırıldığında, Hüseyin Zekai Paşa’nın natürmort resmi özelliklerini yalnızca Hollandalı ressamlarla sınırlı kalmadan Empresyonist sanatçıları da inceleyerek geliştirdiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Prof. Dr. Kıymet Giray

 

HÜSEYİN ZEKAİ PAŞA 1860-1919  

Osmanlı Sarayı ve doğrudan sultanın istemi ile başlayan ve gelişen sanat hareketleri saray çevresinde yayılmaya başladığı için, natürmortlar da bu çevrenin varsıl yaşamının bolluk ve bereket simgesi olarak ortaya çıktı. Natürmort resmi. 18. ve 19. yüzyılda Fransa ve Ingiltere’ye, Watteau, Chardin. Greuze, Morland ve Wilkie gibi sanatçıların aracılığıyla yayıldı. Daha sonra bu anlayış yeni akımlar içinde de yaygınlaştı Örneklersek, Manet, Claude Monet, Auguste Renoir gibi Fransız Empresyonistleri de sıklıkla resimlerinde bu tarzın elemanlarını kullandılar. Doğal olarak Avrupalı ressamlar gibi Türk ressamları da natürmort resimleri için öncelikle Hollandalı ressamları izlediler. Ancak Hüseyin Zekai Paşa’nın natürmortu, İzlenimci ressamların paletiyle örtüşen değerler de taşımaktadır Oluşturduğu kompozisyonlarda Osmanlılar için özel yapılmış porselenler kullanan Hüseyin Zekai Paşa, bu natürmortunda Eser-i İstanbul kapaklı vazo. kristal su sürahisi ve bardağı, Famille-verte vazo, Viyana şekerlik, Uzakdoğu porselen tabak, gümüş sini ve ayaklı meyvelikle usta bir kompozisyon oluşturuyor. Kuşkusuz, farklı formlar ve süslemeleriyle birbirinden ayrılan porselen vazolardan mekâna dağılan çiçekler, değişik biçimlerdeki  kaplar,  aralarına  dağılmış  meyvelerle  Hollanda  natürmort  resim  geleneğinin izlerini de taşır. Bir başka yönden ise Empresyonist ressamlar arasında yayılan natürmort resimlerle de özdeş nitelikler gösterir. Frederic Bazille’nin Flowers”, Camille Pissarro`nun “Chrysanthemums In A Chinese Vase ve Auguste Renoir’ın ‘’Mixed Flowers In An Earthenware Pot” adlı yapıtlarıyla karşılaştırıldığında, Hüseyin Zekai Paşa’nın natürmort resmi özelliklerini yalnızca  Hollandalı  ressamlarla  sınırlı  kalmadan  Empresyonist  sanatçıları  da  inceleyerek geliştirdiğini açıkça ortaya koymaktadır.