NURİ İYEM - PEYZAJ

Ülkemiz sanat tarihinin önemli isimlerinden Nuri İyem, yaşadığı topraklara ait, bağımsız ve özgün bir resimsel anlayışı benimsedi. Öğrenim gördüğü yıllardan itibaren yaşamını yalnızca ressamlık yaparak kazandı. Toplumun bağ kurabildiği resimler üretmeye çalıştı. Genellikle tuval veya duralit üzerine yağlıboya yapıtlar üretti. Resimlerinde konudan önce form, renk, ışık, kompozisyon, denge gibi plastik unsurları önemsedi, özgün teknikler geliştirerek resimlerinde farklı dokular oluşturdu.

Özellikle kadın portreleri ile tanınsa da peyzaj, natürmort, enteriyör resimlerinin yanı sıra soyut ve soyutlama resimler de üretti. Figüratif resimlerine kaynak olan insanları kendi toplumsal gerçeklikleri içinde tasvir etti. Yaşadığı toplumun ve çağın bir tanığı olarak kendisini etkileyen imgeleri resimlerine özgün bir üslupla yansıttı. Resimlerinde sıklıkla bulunan konular arasında Anadolu insanı, kadın, suret, gözler, sıradan sevdalar, kırsaldan kente göç, emekçiler, ev, gecekondu, Göreme, Şile peyzajları, nü, manzara ve nesne soyutlamaları sayılabilir.

1915 yılında İstanbul’da doğan Nuri İyem, Arnavutluk ve İstanbul’daki eğitiminin ardından 1925 yılında annesi ile birlikte babasının yanına Mardin’e gitti. İlkokulu burada bitirdi. 1929 yılında İstanbul Fatih Gelenbevi Ortaokulu’na başladı. 1932 yılında önce Pertevniyal Lisesi ardından da Vefa Lisesi’nde öğrenimine devam etti. 1933–1937 yıllarında Nazmi Ziya, Hikmet Onat, İbrahim Çallı ve Léopold Lévy atölyelerinde çalışarak, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nden birincilikle mezun oldu. 1939 yılında ortaokul resim öğretmenliği yapmak için Giresun’a gitti. 1940 yılında Léopold Lévy yönetimindeki yeni açılan Yüksek Resim Bölümü’ne devam etmek üzere Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne tekrar girdi.

Nuri İyem, 1944’te Nalbant isimli resmiyle birincilik kazanarak Yüksek Resim Bölümü’nden mezun oldu. 1946 yılında Beyoğlu’nda bir mağazanın üçüncü katında ilk kişisel sergisi açıldı. 1986’da TÜYAP Fuar Merkezi’nde 50. sanat yılı onuruna retrospektif sergisi açıldı ve sergi kapsamında bir kitap yayımlandı. 1973’te Cumhuriyet’in 50. Yılı Resim Ödülü, 1989’da Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü ve 1997’de TÜYAP İstanbul Sanat Fuarı Onur Ödülü’nü aldı. Eşi Nasip İyem ile birlikte yazlık atölyelerinin bulunduğu Şile’den etkilendiği resimler yaptı. 2001’de Evin Sanat Galerisi, Nuri İyem Resimleri Arşiv ve Belgeleme Projesi kapsamında sanatçının yapıtlarını kayıt altına alıp sertifikalandırdı. Projenin devamı olarak, 1504 resimden oluşan Dünden Yarına Nuri İyem retrospektif sergisi TÜYAP’ta açıldı ve arşivlenen tüm yapıtların görsel ve bilgilerinin yer aldığı iki ciltlik bir kitap yayımlandı. Yapıtları İstanbul ve Ankara Resim Heykel Müzeleri, İş Bankası Resim Heykel Müzesi, İstanbul Modern, Odun Pazarı Modern Müze gibi önemli koleksiyonlarda bulunan İyem’in 1996 yılından aramızdan ayrıldığı 2005 yılına kadar çalıştığı Evin Sanat Galerisi’nde yapıtları sergilenmeye ve sertifikalandırılmaya devam ediyor. Ayrıca galeri 2006 yılından beri her yıl, sanatçının anısını yaşatmak ve Türkiyeli genç ressamları desteklemek amacıyla Nuri İyem Resim Ödülü’nü düzenliyor.